Những năm qua, xác định được ý nghĩa, vai trò của việc xây dựng Làng văn hóa, Khu dân cư văn hóa, huyện Thanh Miện đã triển khai nhiều biện pháp nhằm từng bước loại bỏ những hủ tục lạc hậu, hạn chế tối đa các tác động xấu vào khu vực nông thôn, đồng thời góp phần không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

Về thôn Nại Trì, xã Ngũ Hùng chứng kiến diện mạo nông thôn khang trang, với những ngôi nhà cao tầng mọc lên san sát, những con đường bê-tông nối dài, thẳng tắp, cùng tuyến đường hoa rực rỡ sắc màu, chúng tôi cảm nhận được sự thay đổi rõ nét của vùng quê nơi đây. Ông Vũ Như Bảy, Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Nại Trì cho biết: Cách đây hơn 20 năm, phong trào thi đua xây dựng “Làng văn hóa” ở thôn  được triển khai tích cực, người dân vô cùng hưởng ứng, ai nấy đều hăng say lao động, sản xuất, phấn đấu sớm hoàn thành các tiêu chí để được công nhận danh hiệu. Phong trào khi đó đã tác động mạnh mẽ đến mọi mặt, giúp từng bước chuyển dịch kinh tế, thúc đẩy văn hóa phát triển. Đặc biệt từ phong trào, người dân đã tham gia đóng góp công sức, tiền của để xây dựng các thiết chế văn hóa: nhà văn hóa thôn (1998), cổng làng, đường vào nghĩa trang nhân dân và các công trình phụ trợ (2015), kinh phí thực hiện hơn 300 triệu đồng, xây dựng Khu di tích (2017), kinh phí 500 triệu đồng; đường bê-tông nông thôn, đường ra đồng... (2018-2019) kinh phí xây dựng 500 triệu đồng... Trong suốt hơn 20 năm được công nhận là Làng văn hóa, Nại Trì luôn ý thức việc giữ gìn, phát huy danh hiệu, nhiều năm liền thôn không xảy ra tệ nạn xã hội, không có người sinh con thứ 3, tình hình an ninh trật tự được đảm bảo, công tác vệ sinh môi trường được thường xuyên dọn sạch sẽ, phong quang, phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao phát triển rộng khắp… Toàn thôn có hơn 300 hộ với gần 1.000 nhân khẩ̉u. Qua bình xét tỷ lệ gia đình văn hóa hàng năm luôn đạt từ 96% - 98%... Được công nhận là Làng văn hóa đầu tiên của huyện Thanh Miện (năm 1998), Làng Nại Trì, sau đó trở thành cái nôi của phong trào này trên phạm vi toàn huyện. Hơn 20 năm qua, dù đã trải qua biết bao khó khăn, song Làng văn hóa Nại Trì vẫn giữ vững danh hiệu, 3 lần được UBND tỉnh tặng Bằng khen “Giữ vững danh hiệu sau 5 năm”.

Người dân xã Lam Sơn tích cực dọn vệ sinh môi trường.

Sau Làng văn hóa Nại Trì, phong trào xây dựng Làng văn hóa được cấp ủy, chính quyền từ huyện Thanh Miện đến các xã - thị trấn tích cực chỉ đạo, triển khai rộng khắp. Nhiều xã - thị trấn đã đầu tư ngân sách, vận động xã hội hóa xây dựng nhà văn hóa, mua sắm trang thiết bị bổ sung cơ sở vật chất tại các thiết chế văn hóa thôn. Trong phong trào xây dựng Làng văn hóa, điều quan trọng là phải xây dựng được hệ thống quy ước làng phù hợp với tình hình thực tế. Đồng thời phải gắn xây dựng phong trào Làng văn hóa với xây dựng Gia đình văn hóa. Hầ̀u hết các bản quy ước của các thôn/khu dân cư trên địa bàn Thanh Miện đều đề cập đến nhiều nội dung, công việc quan trọng của làng: triển khai thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, công tác vệ sinh môi trường, xử lý rác thải, quyên góp ủng hộ các loại quỹ, xây dựng kiến thiết... “Để mọi công việc của làng đều nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ người dân, đòi hỏi Ban lãnh đạo thôn phải có sự đoàn kết thống nhất, biết lắng nghe, biết cách tổ chức vận động; trong quá trình tổ chức thực hiện phải có sự bàn bạc thấu đáo, dân chủ, nhất là những nội dung có kinh phí, phải được công khai, có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ”. Ông Khổng Quốc Toản - Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Miện cho biết: hiện nay tại khắp các thôn/khu dân cư của huyện Thanh Miện đều thành lập và duy trì hiệu quả hoạt động của các đội, nhóm, câu lạc bộ như: “phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế, giảm nghèo”, “mẹ chồng nàng dâu”, “CLB bóng chuyền hơi”, “CLB dưỡng sinh”, “CLB cầu lông”, “CLB bóng đá”, “dòng họ khuyến học”, “dòng họ an toàn về an ninh trật tự”… Năm 2019 toàn huyện Thanh Miện có 83/83 làng/khu dân cư đăng ký xây dựng làng/khu dân cư văn hóa; trong đó có 80 làng duy trì, 1 làng xây dựng mới, 2 làng xây dựng lại. Qua kiểm tra và thẩm định, đề nghị, Chủ tịch UBND huyện Thanh Miện đã công nhận danh hiệu Làng văn hóa, Khu dân cư văn hóa cho 100% làng/khu dân cư.

SVĐ thôn My Trì (xã Ngũ Hùng) ngày càng được khai thác, sử dụng hiệu quả.

Những năm gần đây, đời sống vật chất, tinh thần nhân dân Thanh Miện được cải thiện rõ rệt, bình quân thu nhập đầu người năm sau cao hơn năm trước, nhiều thôn/khu dân cư có thu nhập bình quân đầu người đạt gần 50 triệu đồng/năm. Hệ thống giao thông nông thôn, các công trình phúc lợi, các công trình tín ngưỡng, tôn giáo, nhà ở dân sinh... ngày càng khang trang, kiên cố; nhiều công trình được đầu tư xây mới với giá trị hàng tỷ đồng như Đình, Chùa; nhiều thôn còn huy động nhân dân đóng góp hàng triệu đồng/người để làm đường giao thông nông thôn, vận động nhân dân hiến hàng chục nghìn mét vuông đất ruộng và đất ở để mở rộng đường, xây dựng các công trình phúc lợi. 83/83 thôn đều duy trì tốt hoạt động thu gom rác thải. Một trong những kết quả nổi bật của phong trào xây dựng Làng văn hóa tại Thanh Miện là việc huy động các nguồn lực, đầu tư xây dựng và hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa - thể thao nông thôn. Đến nay đa số các thôn/ khu dân cư của huyện đã có đủ các thiết chế văn hóa, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tập thể và văn hóa văn nghệ. Phong trào Đền ơn đáp nghĩa, Uống nước nhớ nguồn, nhân đạo từ thiện tiếp tục được phát huy. Chỉ tính riêng năm 2019 huyện hỗ trợ xây dựng 19 ngôi nhà cho người nghèo từ nguồn quỹ “Tri ân người có công và chung tay giúp đỡ người nghèo”;  MTTQ huyện kết hợp với Hội chữ thập đỏ huyện tiếp nhận từ quỹ Hội Tán trợ chữ thập đỏ Tình người thành phố Hà Nội 3,3 tỷ đồng để xây dựng 103 ngôi nhà cho người nghèo, với số tiền hơn 55 triệu đồng/ngôi... Những kết quả từ việc xây dựng và phát huy danh hiệu Làng văn hóa, Khu dân cư văn hóa đã góp phần tích cực vào việc hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương và hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới ở cấp xã và cấp huyện. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đã đạt được, phong trào xây dựng Làng văn hóa ở một số địa phương trong huyện còn bộc lộ những hạn chế: còn 6 thôn chưa có nhà văn hóa, vẫn còn một số đám cưới tổ chức phô trương, lãng phí, tình trạng ô nhiễm môi trường trong khu dân cư còn xảy ra... Những hạn chế này đã và đang được cấp uỷ, chính quyền và các tổ chức chính trị xã hội huyện Thanh Miện quyết liệt chỉ đạo nhằm tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh, không ngừng nhân lên những giá trị văn hóa tốt đẹp trong đời sống cộng đồng dân cư...