Tại buổi lễ, các đại biểu và Nhân dân đã cùng ôn lại thân thế, sự nghiệp, công lao của Anh hùng dân tộc Khúc Thừa Dụ.

 

Trong diễn văn khai hội, Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Giang Nguyễn Thành Vạn cho biết, theo các thư tịch cổ, Khúc Thừa Dụ quê ở trang Cúc Bồ, đất Hồng Châu (nay là xã Kiến Quốc, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương) là một hào trưởng, thuộc dòng họ lớn, lâu đời, một đại cự tộc có ảnh hưởng xã hội to lớn. Ông là bậc tài trí xuất chúng, tính khoan hòa, hay thương người, được dân chúng mến mộ.

Khi triều đại nhà Đường đổ nát ở nước ta, đất Hồng Châu, Khúc Thừa Dụ ngày đêm tập hợp lực lượng tích trữ lương thực và ráo riết chuẩn bị cho việc giành quyền quyết định vận mệnh đất nước. Năm 905, sau khi tên Tiết độ sứ Độc Cô Tốn, một quan chức nhà Đường tại đất Giao Châu bị triệu hồi về nước, chức quan đô hộ ở nước ta bỏ trống. Chớp thời cơ, Khúc Thừa Dụ đã đem toàn bộ lực lượng tiến vào thành Tổng Bình (tức Hà Nội ngày nay), tự xưng là Tiết độ sứ. Mất thành Tổng Bình, chính quyền đô hộ nhà Đường ở các địa phương cũng lần lượt tan rã.

 

Nhờ tài trí thông minh, sự nhạy bén chính trị và quyết đoán sáng suốt, Khúc Thừa Dụ buộc nhà Đường phải thừa nhận vai trò lãnh đạo của họ Khúc.

Năm 906, vua Đường phong cho ông chức Tĩnh Hải Tiết độ sứ, chức quan cao nhất ở ngoại biên, có quyền thay triều đình quyết định mọi việc

Nắm quyền lực trong tay, Khúc Thừa Dụ nhanh chóng cắt đặt quan lại nắm giữ chức vụ chủ chốt để điều hành quản lý đất nước, ban hành nhiều chính sách tiến bộ. Đây là dấu son trong lịch sử dân tộc. Khúc Thừa Dụ đã tạo nên nền móng quyền tự chủ ban đầu cho đất nước.

Ngày 23/7 năm Đinh Mão 907, Khúc Thừa Dụ qua đời. Con trai ông là Khúc Hạo lên thay, kế tục xuất sắc sự nghiệp của cha. Lúc này, nhà Đường bị cướp ngôi, nhà Hậu Lương ra đời. Nhà Hậu Lương sai sứ sang tấn phong cho Khúc Hạo làm Tĩnh Hải Tiết độ sứ, mặc nhiên phải thừa nhận quyền tự chủ của nhân dân ta và quyền thế tập của họ Khúc. Lịch sử đã ghi nhận ông là nhà cải cách đầu tiên của đất nước. Trong buổi đầu giành quyền tự chủ, Trung chúa Khúc Hạo đã ra sức thu dụng nhân tài, tiến hành cải cách toàn diện đất nước, đặc biệt, định ra chế độ thuế khóa và lực dịch mới, bình quân thuế ruộng, bãi bỏ lực dịch, chính sự cốt ở khoan dung, giản dị, an cư, lạc nghiệp (Gọi tắt là Khoan – Giản – An – Lạc) nên nhân dân được yên vui.

 

Về đối ngoại, Khúc Hạo khôn khéo chủ trương thần phục nhà Hậu Lương và ứng xử mềm dẻo với Nam Hán. Ông cử con trai Khúc Thừa Mỹ sang làm Hoan hảo sứ để tránh xung đột, củng cố nền tự chủ còn non trẻ.

Năm 917, Khúc Hạo qua đời, Khúc Thừa Mỹ kế tục sự nghệp của ông cha. Tuy nhiên, đến thời đại Khúc Thừa Mỹ, trong bối cảnh nhà Hán đã sẵn mối thâm thù với Tiết độ sứ Khúc Thừa Mỹ, lại do nội bộ của họ Khúc và một số tướng quân của họ Khúc có bất hòa, đây là nguyên cớ nhà Hán cất quân xâm lược. Trước sức mạnh của giặc, chính quyền họ Khúc đã bị chấm dứt sự tồn tại trên đất An Nam.

Thời gian họ Khúc giành quyền tự chủ, xây dựng chính quyền chỉ 25 năm (Khúc Thừa Dụ 2 năm, Khúc Hạo 10 năm và Khúc Thừa Mỹ 13 năm). Tuy chưa xưng đế, xưng vương, chưa đặt quốc hiệu nhưng chính Khúc Thừa Dụ và con cháu ông được coi là những người đặt nền tảng căn bản cho cơ đồ độc lập tự chủ của nước nhà: Chấm dứt ách đô hộ hơn 1.000 năm của phong kiến phương Bắc; Đặt cơ sở đầu tiên cho nền độc lập tự chủ của dân tộc; Đặt mối bang giao thật sự với nước ngoài và có những cải cách toàn diện của đất nước.

Để tri ân công lao to lớn của người có công tạo dựng nền tự chủ cho dân tộc, tỉnh Hải Dương và huyện Ninh Giang đã đầu tư xây dựng ngôi đền mới cạnh ngôi đền xưa. Lễ hội truyền thống hàng năm là dịp để Nhân dân cùng các thế hệ hậu duệ của Tiên chúa Khúc Thừa Dụ tri ân công đức của các bậc tiền nhân, bồi đắp thêm lòng tự hào dân tộc.

Ngay sau nghi thức dâng hương của đại biểu lãnh đạo tỉnh, các sở ngành và lãnh đạo huyện cùng Nhân dân, các đoàn đại biểu là con cháu dòng họ Khúc từ nhiều địa phương trong cả nước đã dâng hương, dâng các sản vật địa phương lên vị Tiên chúa Khúc Thừa Dụ với lòng tôn kính và biết ơn sâu sắc.

 

Bên cạnh các nghi lễ được tổ chức, địa phương còn tổ chức trưng bày hàng chục sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng, sản phẩm làng nghề của các xã, thị trấn trong huyện. Đồng thời trong chương trình lễ hội còn diễn ra cuộc thi gói bánh chưng và giải cờ tướng; giải bóng chuyền hơi nam, nữ, giải pháo đất...; chương trình nghệ thuật với nhiều tiết mục được dàn dựng công phu, trong đó biểu diễn vở cải lương “Khúc Tiên Chúa”…

 

Di tích Đền thờ Khúc Thừa Dụ đã được Nhà nước công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 2015. Di tích tiếp tục được chính quyền địa phương và Nhân dân quan tâm đầu tư tôn tạo để ngôi đền thêm khang trang đáp ứng tốt hơn đời sống tinh thần và văn hóa tâm linh của Nhân dân.

    P.V